Waarom is werken in besloten ruimtes zo riskant?
Besloten ruimtes;
- bevatten vaak resten van vloeistoffen, gassen en dampen die giftig, brandbaar of explosief kunnen zijn;
- hebben vaak onvoldoende zuurstof aanwezig
- zijn meestal moeilijk toegankelijk (vaak alleen via kleine openingen zoals een mangat of kruipluik). Bij calamiteiten leidt dit tot grote problemen
- Zijn lastig te ontruimen, het reddingswerk van buitenaf is zeer gecompliceerd
- zijn vaak slecht te ventileren
- bevatten vaak obstakels, zoals leidingen en/of steunbalken
Voorbeelden van beslotenruimtes
- kruipruimtes onder gebouwen
- mestkelders en giertanks op agrarische bedrijven
- rioleringsstelsels
- sleuven met pijpleidingen
- werkputten
- reactieketels en opslagtanks in, bijvoorbeeld, de (petro)chemische industrie
- tankwagens voor vervoer van vloeistoffen, vaste stoffen en gassen
- dubbele wanden, ballastanks en sommige andere ruimtes op schepen
- gegaste boxcontainers
Mogelijke risico’s/gevolgen
In besloten ruimtes kan een gevaarlijke atmosfeer aanwezig zijn (of door werkzaamheden ontstaan), waardoor in de ruimtes of nabij openingen van de ruimtes een levensbedreigende situatie of ernstige gezondheidsschade kan worden veroorzaakt. Deze gevaren kunnen zijn:
- verstikking
- bedwelming of vergiftiging
- brand of explosie
- gas- of stofexplosies
Gevaren
Daarnaast zijn er enkele gevaren die te maken hebben met de aard en de vorm van de ruimte of het karakter van de uit te voeren werkzaamheden. Die gevaren zijn:
- bewegende delen
- stroomdoorgang (elektrocutie)
- vallen, uitglijden en vallende voorwerpen
- struikelen over obstakels
Bij het werken in besloten ruimtes geldt in de meeste gevallen dat van de genoemde gevaren er verschillende tegelijkertijd kunnen voorkomen.
Veiligheidsregels
Besloten ruimtes zijn onder normale omstandigheden van de omgeving afgesloten, maar worden toch regelmatig betreden voor inspecties, reparaties, schoonmaak- en onderhoudswerkzaamheden. Voordat een besloten ruimte betreden mag worden, moet eerst een onderzoek naar de gevaren voor vergiftiging, verstikking, bedwelming, brand of explosie uitgevoerd worden. Hier moet dan ook gekeken worden naar de risico’s met betrekking tot alle gevaren die in deze ruimte op kunnen treden en moeten passende maatregelen genomen worden om de deze risico’s te beheersen. Hier hoort ook bij dat de arbeidsplaats zo veel mogelijk vrij moet zijn van obstakels.
De TRA (Taak Risico Analyse)
Vanwege de verhoogde risico’s bij het werken in besloten ruimtes is het noodzakelijk deze werkzaamheden goed in kaart te brengen. De TRA (Taak Risico Analyse) is het juiste instrument hiervoor. Met de TRA worden de werkzaamheden in een aantal logische processtappen verdeeld, worden de risico’s per processtap bepaald en worden hierbij passende maatregelen geformuleerd. Bij het nemen van maatregelen kunnen we een drietal typen onderscheiden:
- maatregelen die betrekking hebben op het beheersen van de atmosfeer in de besloten ruimte;
- beheersmaatregelen die gericht zijn op gevaren van bewegende delen, elektrocutie, vallen, uitglijden en eventueel vallende
- voorwerpen
- organisatorische maatregelen, zoals het aanwijzen van de werkverantwoordelijke, het instrueren van de medewerkers die de
- besloten ruimte betreden, het aanstellen van een mangatwacht en het plaatsen van labels bij de toegangen van de besloten ruimte
Goedkeuring
Bij veel bedrijven heeft men de beschikking over een lijst met besloten ruimtes. Wanneer in een besloten ruimte werkzaamheden moeten worden uitgevoerd, moet de opgestelde TRA aan de werkvergunning worden gekoppeld. Bij de afgifte van de werkvergunning wordt de TRA besproken en met het afgeven van de werkvergunning goedgekeurd. Bij nieuwbouwwerkzaamheden wordt voor het werken in besloten ruimte de TRA besproken met en ter goedkeuring voorgelegd aan de verantwoordelijke.
Eigen verantwoordelijkheid
Iedereen dient, voordat hij/zij in een besloten ruimte aan het werk gaat, zich ervan te overtuigen, dat alle maatregelen zijn genomen om deze werkzaamheden veilig te kunnen uitvoeren.